Elke dag voel je je uitgeput. Pijn is je constante metgezel. Eenvoudige taken kosten ontzettend veel energie. Chronische pijn en vermoeidheid kunnen je leven compleet overnemen. Genezing is vaak niet mogelijk, maar dat betekent niet dat je machteloos bent. Een ergotherapeut helpt je om – ondanks de pijn en vermoeidheid – toch te functioneren en kwaliteit van leven terug te winnen. Niet door harder te pushen, maar door slimmer om te gaan met je beperkte energie.
Worstelen met chronische klachten?
Vind een ergotherapeut die je helpt met energiemanagement en praktische strategieën.
Vind een ergotherapeut →Wat zijn chronische pijn en vermoeidheid?
Van chronische pijn spreken we wanneer pijn langer dan 3-6 maanden aanhoudt, ook na het genezen van de oorspronkelijke oorzaak. Bij chronische vermoeidheid ben je structureel uitgeput, zonder dat rust of slaap verlichting geeft.
Kenmerken chronische klachten
Chronische pijn
- • Pijn duurt langer dan 3-6 maanden
- • Pijn heeft geen beschermende functie meer
- • Wisselend in intensiteit
- • Beïnvloedt slaap en stemming
Chronische vermoeidheid
- • Extreme uitputting
- • Niet verbeterd door rust
- • Post-exertionele malaise (PEM)
- • Concentratieproblemen ("brain fog")
Aandoeningen met chronische pijn/vermoeidheid
- Fibromyalgie: Chronische pijn in spieren en pezen, gecombineerd met vermoeidheid
- ME/CVS: Myalgische Encefalomyelitis / Chronisch Vermoeidheidssyndroom
- Long COVID: Aanhoudende klachten na COVID-19 infectie
- Reuma en artrose: Pijn in gewrichten, stijfheid
- Chronisch pijnsyndroom (CRPS): Extreme pijn na letsel
- MS (Multiple Sclerose): Neurologische aandoening met vermoeidheid
- Post-kankerbehandeling: Vermoeidheid na chemo/bestraling
Hoe helpt ergotherapie?
Een ergotherapeut richt zich niet op genezen (dat is vaak niet mogelijk), maar op beter functioneren met je beperking. Het doel: meer doen met minder pijn en vermoeidheid.
1. Energiemanagement en pacing
Pacing is de belangrijkste strategie bij chronische vermoeidheid. Het betekent: je energie slim verdelen en niet over je limiet gaan.
De boom-bust cyclus doorbreken
Veel mensen met chronische klachten zitten in een boom-bust cyclus:
❌ Boom-bust patroon (vermijden!):
- Goede dag: Je doet té veel (hele huis schoonmaken, boodschappen, etc.)
- Gevolg: Dagen/weken uitgeschakeld door overbelasting
- Herstel: Eindelijk weer iets energie
- Terug naar stap 1: Cyclus herhaalt zich
✅ Pacing (beter patroon):
- Je leert je energielimiet kennen (energiebudget)
- Je verdeelt taken over meerdere dagen
- Je plant rustmomenten in vóórdat je uitgeput bent
- Je respecteert je grenzen ook op goede dagen
Pacing in de praktijk
- Taken splitsen: Niet hele huis in één keer schoonmaken, maar per dag 1 kamer
- Timer gebruiken: 15 minuten werken, 5 minuten rust (of 30/10)
- Energiedagboek: Bijhouden wat energie kost en geeft
- Prioriteiten stellen: Wat is écht belangrijk vandaag?
- Rustmomenten plannen: Niet wachten tot je uitgeput bent
- Goede en slechte dagen accepteren: Flexibel blijven
2. Activiteiten aanpassen
De ergotherapeut helpt je om dagelijkse handelingen zo te doen dat ze minder energie kosten en minder pijnlijk zijn:
| Activiteit | Probleem | Aanpassing |
|---|---|---|
| Douchen | Te vermoeiend staand | Douchestoel, korter douchen |
| Koken | Lang staan doet pijn | Zittend koken op kruk, eenvoudige gerechten |
| Boodschappen | Kost te veel energie | Online bestellen, thuisbezorgd, kleinere boodschappen vaker |
| Schoonmaken | Te intensief | Verdelen over week, lichte stofzuiger, hulp inschakelen |
| Werken | Hele dag niet haalbaar | Parttime, thuiswerken, rustmomenten inplannen |
3. Hulpmiddelen en aanpassingen
Hulpmiddelen kunnen energie besparen en pijn verminderen:
Energiebesparing
- • Rollator (ook binnen, om op te leunen)
- • Douchestoel of kruk
- • Keukenkruk (zittend werken)
- • Lichte stofzuiger of robotstofzuiger
- • Elektrische fietshulp (e-bike)
- • Wasmachine in huis (niet naar wasserette)
Pijnvermindering
- • Aangepast bestek (dikke greep)
- • Potopener (handkracht sparen)
- • Ergonomische muis en toetsenbord
- • Zitkussen (betere houding)
- • Verstelbaar bureau (afwisseling zitten/staan)
- • Warmtekussen of koelpack
4. Cognitieve strategieën
Bij chronische vermoeidheid komt vaak "brain fog": concentratieproblemen en geheugenstoornissen. De ergotherapeut helpt met:
- Geheugensteuntjes (timers, herinneringen op telefoon)
- Structuur en planning (vaste routines)
- Taken vereenvoudigen (stap-voor-stap instructies)
- Afleiding beperken (rustige omgeving creëren)
Specifieke aandoeningen en ergotherapie
Fibromyalgie
Klachten: Chronische pijn in spieren en pezen, vermoeidheid, slecht slapen, concentratieproblemen.
Ergotherapie focus:
- Pacing (energiemanagement)
- Pijnlijke bewegingen vermijden/aanpassen
- Slaaphygiëne verbeteren
- Activiteiten gradueel opbouwen (niet te veel, niet te weinig)
- Stressmanagement
ME/CVS (Chronisch Vermoeidheidssyndroom)
Klachten: Extreme vermoeidheid, post-exertionele malaise (PEM: terugval na inspanning), brain fog, slaapstoornissen.
Ergotherapie focus:
- Strikt pacing (blijven binnen energiebudget)
- PEM voorkomen (niet over grenzen gaan)
- Activiteiten drastisch aanpassen
- Hulpmiddelen maximaal benutten
- Soms tijdelijk rolstoel of scootmobiel nodig
Long COVID
Klachten: Vermoeidheid, kortademigheid, concentratieproblemen, spierpijn, inspanningsintolerantie.
Ergotherapie focus:
- Pacing tijdens herstel
- Geleidelijke opbouw activiteiten (heel voorzichtig!)
- Werk- en studieaanpassingen regelen
- Omgaan met onvoorspelbaarheid klachten
- Mentale ondersteuning (acceptatie proces)
Praktische tips voor thuis
Deze strategieën kun je zelf toepassen om beter om te gaan met chronische klachten:
Energiemanagement tips
📊 Houd een energiedagboek bij
Noteer welke activiteiten energie kosten en geven. Dit helpt je patronen herkennen en je energiebudget beter inschatten.
⏰ Gebruik de 50%-regel
Op goede dagen: doe maximaal 50% van wat je denkt aan te kunnen. Dit voorkomt dat je de volgende dag(en) uitgeschakeld bent.
🔄 Plan rustmomenten
Niet pas rusten als je uitgeput bent, maar preventief. Bijvoorbeeld: elk uur 5-10 minuten rust.
📝 Maak een prioriteitenlijst
Wat is essentieel, wat is leuk maar niet nodig, wat kan iemand anders doen? Laat los wat niet hoeft.
💚 Accepteer hulp
Thuiszorg, maaltijdservice, hulp van familie/vrienden. Het is geen zwakte, maar slim energiemanagement.
Wanneer schakel je een ergotherapeut in?
Schakel een ergotherapeut in wanneer:
- Je worstelt met chronische pijn of vermoeidheid langer dan 3 maanden
- Dagelijkse taken steeds moeilijker worden
- Je vast zit in boom-bust cyclus (goede dag = te veel doen, dan dagen uitgeschakeld)
- Je niet weet hoe je met beperkte energie om moet gaan
- Je werk of sociale leven ernstig beïnvloed wordt
- Je diagnose hebt (fibromyalgie, ME/CVS, long COVID, etc.)
- Je hulp nodig hebt bij aanpassingen thuis of op werk
Bespreek het met je huisarts of medisch specialist. Zij kunnen je doorverwijzen voor ergotherapeutische begeleiding.
Veelgestelde vragen
Hoe helpt ergotherapie bij chronische pijn?
Ergotherapie helpt door energiemanagement (pacing), activiteiten aanpassen, hulpmiddelen adviseren, pijnlijke bewegingen voorkomen, en je leren omgaan met beperkingen zonder te forceren. Focus ligt op wat wél kan, niet op genezen.
Wat is pacing bij chronische vermoeidheid?
Pacing betekent: activiteiten verdelen over de dag, regelmatig rustmomenten inbouwen, en niet te veel doen op goede dagen (boom-bust cyclus vermijden). Je leert je energielimiet kennen en respecteren.
Bij welke aandoeningen helpt ergotherapie voor pijn/vermoeidheid?
Fibromyalgie, ME/CVS (chronische vermoeidheidssyndroom), long COVID, reuma, artrose, chronisch pijnsyndroom, kanker (na behandeling), MS, en post-COVID klachten.
Kan ergotherapie chronische pijn genezen?
Nee, ergotherapie richt zich niet op genezen maar op beter functioneren met de pijn. Door slimmer omgaan met energie, aanpassingen en hulpmiddelen kun je meer doen met minder pijn en vermoeidheid.
Hoeveel sessies ergotherapie heb je nodig?
Bij chronische aandoeningen is vaak langere begeleiding nodig: 8-16 sessies verspreid over meerdere maanden. Focus ligt op het aanleren van strategieën die je zelfstandig kunt toepassen.
Op zoek naar een ergotherapeut in de buurt?
Vind snel en eenvoudig een ergotherapeut bij jou in de buurt via onze landelijke zoekgids.
Vind een ErgotherapeutConclusie
Chronische pijn en vermoeidheid zijn zwaar om mee te leven. Genezing is vaak niet mogelijk, maar dat betekent niet dat je machteloos bent. Ergotherapie biedt concrete strategieën om beter te functioneren: pacing helpt je energiebudget te beheren, aanpassingen maken taken haalbaar, en hulpmiddelen besparen kostbare energie. Het gaat niet om harder werken, maar om slimmer omgaan met je mogelijkheden.
Worstel je met chronische klachten? Een ergotherapeut kan je helpen om – binnen je mogelijkheden – weer grip te krijgen op je leven. Vraag je huisarts om een verwijzing.
Vind een ergotherapeut bij jou in de buurt