Je bent geopereerd en mag naar huis. Maar hoe ga je nu douchen met die nieuwe heup? Aankleden lukt niet zoals vroeger. In en uit bed komen voelt onzeker. Na een operatie verandert dagelijks functioneren tijdelijk – soms drastisch. Een ergotherapeut helpt je veilig thuis te revalideren door je te leren hoe je dagelijkse handelingen kunt blijven doen, welke hulpmiddelen je nodig hebt en hoe je je woning veilig inricht.
Binnenkort een operatie of net gehad?
Vind een ergotherapeut die je helpt met revalidatie en herstel thuis.
Vind een ergotherapeut →Waarom ergotherapie na een operatie?
Na een operatie ligt de focus vaak op medisch herstel: de wond moet genezen, pijn moet afnemen. Maar hoe ga je ondertussen functioneren in je dagelijks leven? Dat is waar een ergotherapeut komt kijken.
Wat doet de ergotherapeut?
ADL-training
Oefenen met wassen, aankleden, toiletgang met beperkingen
Hulpmiddelen
Adviseren en trainen met aangepaste hulpmiddelen
Transfertraining
Veilig in/uit bed, stoel, auto
Veiligheidsadvies
Voorkomen nieuwe letsels of complicaties
Het verschil met fysiotherapie
Mensen vragen vaak: wat is het verschil tussen ergo- en fysiotherapie na een operatie?
| Aspect | Fysiotherapie | Ergotherapie |
|---|---|---|
| Focus | Beweging, kracht, pijn | Dagelijkse handelingen thuis |
| Waar | Praktijk, soms thuis | Thuis in je eigen omgeving |
| Voorbeelden | Oefeningen, mobilisatie, looptraining | Aankleden, douchen, koken, in/uit bed |
| Hulpmiddelen | Krukken, loophulpmiddelen | Toiletverhoger, douchestoel, grijper |
Belangrijk: Ergo- en fysiotherapie vullen elkaar aan. Idealiter werk je met beide tijdens revalidatie.
Ergotherapie per type operatie
Heupoperatie (heupprothese)
Waarom operatie: Ernstige artrose, heupfractuur na val
Belangrijkste beperkingen na operatie:
- Heup mag niet te ver buigen (max 90 graden eerste 6-12 weken)
- Niet te ver naar binnen draaien
- Benen niet kruisen
- Niet hurken of knielen
Wat doet de ergotherapeut?
1. ADL-training met heupregels
- • Aankleden: sokken/schoenen aantrekken met hulpmiddelen, niet buigen
- • Douchen: zittend op douchestoel, poten wassen met lange washand
- • Toiletgang: verhoogde toiletbril gebruiken
- • In/uit bed: via geopereerde zijde, rug recht houden
2. Hulpmiddelen adviseren en trainen
- • Toiletverhoger (10-15 cm hoger)
- • Douchestoel of kruk
- • Grijper (voor items op de grond)
- • Sokkenaaantrekker en schoenlepel met lange steel
- • Opsta-beugel voor bed (eventueel)
3. Woningcheck en aanpassingen
- • Lage stoelen vermijden (kussens gebruiken voor hoger zitten)
- • Losse kleden weghalen (valgevaar)
- • Slaapkamer beneden indien mogelijk (trap vermijden eerste weken)
Knieoperatie (knieprothese)
Waarom operatie: Artrose, kraakbeenschade
Belangrijkste beperkingen na operatie:
- Pijn en zwelling eerste weken
- Beperkte buiging en strekking knie
- Moeilijk trap lopen
- Knielen en hurken vaak langdurig lastig
Wat doet de ergotherapeut?
- Transfertraining: In/uit stoel zonder knie te forceren
- Traplopen oefenen: Goede been eerst omhoog, slechte been eerst naar beneden
- Douche-aanpassingen: Douchestoel eerste weken, antislip
- Dagelijkse activiteiten: Huishouden geleidelijk opbouwen
- IJstherapie: Advies over zwelling reduceren
Schouderoperatie
Waarom operatie: Rotator cuff scheur, frozen shoulder, schouderprothese
Belangrijkste beperkingen na operatie:
- Arm in mitella (draagdoek) eerste 4-6 weken
- Niet actief bewegen of tillen
- Beperkt bereik (kunnen niet bij hoge kastjes, haar wassen lastig)
Wat doet de ergotherapeut?
- Eenhandig functioneren: Leren alles met gezonde hand doen
- Aankleden: Wijde kleding, eerst geopereerde arm in mouw
- Haar wassen: Alternatieve technieken of hulp vragen
- Huishouden aanpassen: Lichte taken, geen tillen
- Geleidelijke opbouw: Wanneer weer welke activiteiten
Polsbreuk of handoperatie
Klachten na gips: Stijve hand, zwakte, pijn bij bewegen
Wat doet de ergotherapeut?
- Handtherapie: bewegingsoefeningen, krachtoefeningen
- Aangepaste hulpmiddelen (potopener, dikke pengreep)
- Eenhandig functioneren tijdens herstel
- Littekenmassage en zwelling verminderen
Tijdlijn revalidatie met ergotherapie
Hoe verloopt ergotherapie na een operatie? Hier een typisch traject na heupoperatie (andere operaties vergelijkbaar):
Week 0: Voor de operatie (preoperatief)
Ideaal: Intakegesprek met ergotherapeut. Je krijgt informatie over wat je na de operatie wel/niet mag, welke hulpmiddelen je nodig hebt, en hoe je woning voorbereid moet zijn. Sommige hulpmiddelen kun je alvast regelen.
Week 1: Direct na operatie
In ziekenhuis: Soms eerste training door ergotherapeut (transfers, ADL-instructie)
Thuis: Binnen 3-7 dagen huisbezoek ergotherapeut. Focus op: veilig in/uit bed, douchen, aankleden, toiletgang met nieuwe beperkingen. Hulpmiddelen worden geleverd en geoefend.
Week 2-6: Intensieve fase
Frequentie: 1-2x per week. Geleidelijk uitbreiden activiteiten: koken, licht huishouden, traplopen. Oefenen met complexere handelingen. Evalueren of hulpmiddelen nog nodig zijn of kunnen worden afgebouwd.
Week 6-12: Afbouwfase
Frequentie: Om de 2 weken of maandelijks. Terugkeer naar normale activiteiten. Sommige hulpmiddelen kunnen weg, andere blijven (bijv. toiletverhoger). Advies over werk, hobby's, sporten.
Na 12 weken: Afronden of onderhoud
Bij goed herstel: afsluiten ergotherapie. Bij complicaties of blijvende beperkingen: eventueel langere begeleiding.
Tips voor succesvolle revalidatie
Do's en don'ts
✅ WEL doen:
- • Houd je strikt aan bewegingsregels (vooral heup!)
- • Gebruik hulpmiddelen consequent
- • Vraag hulp wanneer nodig
- • Bouw activiteiten geleidelijk op
- • Luister naar je lichaam (pijn is een signaal)
- • Doe ADL-oefeningen die je geleerd hebt
❌ NIET doen:
- • Te snel te veel willen (geduld is essentieel)
- • Bewegingsregels negeren ("het gaat wel")
- • Hulpmiddelen te vroeg wegdoen
- • Zware huishoudelijke taken eerste weken
- • Pijn door blijven werken
- • Afspraken met ergotherapeut overslaan
Thuissituatie optimaliseren
- Voorbereiden vóór operatie: Hulpmiddelen alvast regelen, huis opruimen (struikelgevaar)
- Spullen binnen bereik: Vaak gebruikte items op middelbare hoogte (niet bukken/reiken)
- Veilige paden: Geen losse kleden, snoeren wegwerken
- Hulp organiseren: Eerste 1-2 weken iemand die kan helpen met zware taken
- Slaapkamer beneden: Indien mogelijk, eerste weken trap vermijden
Wanneer schakel je een ergotherapeut in?
Schakel een ergotherapeut in bij revalidatie wanneer:
- Je een geplande operatie hebt (heup, knie, schouder, etc.)
- Je na ziekenhuisontslag moeite hebt met dagelijkse handelingen
- Je niet weet hoe je veilig thuis kunt functioneren met beperkingen
- Je ADL-problemen ervaart (wassen, aankleden, koken)
- Je hulpmiddelen nodig hebt maar niet weet welke
- Je woning aangepast moet worden voor veilig herstel
Hoe regel je dit? Vaak regelt het ziekenhuis al een verwijzing. Anders kun je via je huisarts of specialist om een verwijzing vragen. Hoe eerder je start, hoe beter het herstel verloopt.
Veelgestelde vragen
Wat doet een ergotherapeut na een operatie?
Een ergotherapeut helpt je veilig thuis te functioneren na een operatie: ADL-training (wassen, aankleden), advies over hulpmiddelen, oefenen met transfers (in/uit bed, stoel), woningaanpassingen, en geleidelijke opbouw dagelijkse activiteiten.
Wanneer start je met ergotherapie na een operatie?
Vaak al in het ziekenhuis (preoperatief advies) of direct na ontslag. Bij heup/knieoperaties idealiter binnen 1 week na thuiskomst. De ergotherapeut bereidt je voor op veilig functioneren thuis.
Wat is het verschil tussen ergotherapie en fysiotherapie na operatie?
Fysiotherapie werkt aan beweging, kracht en pijn. Ergotherapie richt zich op dagelijkse handelingen thuis: douchen, aankleden, huishouden, koken. Beide vullen elkaar aan tijdens revalidatie.
Hoelang duurt ergotherapie na een operatie?
Dit hangt af van de operatie. Heup/knie: 4-8 weken intensief, daarna afbouwend. Schouder: 8-12 weken. Polsbreuk: 6-10 weken. De ergotherapeut bepaalt samen met jou de frequentie.
Welke hulpmiddelen krijg je na een heupoperatie?
Vaak nodig: toiletverhoger, douchestoel, grijper, sokkenaaantrekker, schoenlepel met lange steel, opsta-beugel voor bed. De ergotherapeut adviseert en leert je de hulpmiddelen gebruiken.
Op zoek naar een ergotherapeut in de buurt?
Vind snel en eenvoudig een ergotherapeut bij jou in de buurt via onze landelijke zoekgids.
Vind een ErgotherapeutConclusie
Revalidatie na een operatie gaat niet alleen over fysiek herstel – het gaat ook om veilig en zelfstandig kunnen functioneren thuis. Een ergotherapeut helpt je de overgang van ziekenhuis naar thuis soepel te laten verlopen door praktische training, hulpmiddelen en aanpassingen. Hoe eerder je start met ergotherapie, hoe sneller en veiliger je herstel.
Ga je binnenkort geopereerd worden of ben je net ontslagen uit het ziekenhuis? Vraag je arts om een verwijzing naar een ergotherapeut. Die begeleiding kan het verschil maken tussen moeizaam herstellen of zelfverzekerd en veilig revalideren.
Vind een ergotherapeut bij jou in de buurt