Trap wordt te steil. Douchen voelt onveilig. Huishouden kost steeds meer moeite. Veel ouderen worstelen met de vraag: hoe blijf ik zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen? Een ergotherapeut helpt bij deze uitdaging door valrisico te verlagen, de woning aan te passen en dagelijkse handelingen toegankelijk te houden. Ontdek in dit artikel hoe ergotherapie ouderen kan ondersteunen.
Zoek je een ergotherapeut voor een oudere?
Vind gespecialiseerde ergotherapeuten met ervaring in ouderenzorg bij jou in de buurt.
Vind een ergotherapeut →Waarom ergotherapie belangrijk is voor ouderen
Ouder worden brengt fysieke veranderingen met zich mee: kracht neemt af, balans wordt minder stabiel, gewrichten worden stijver. Deze veranderingen maken dagelijkse handelingen lastiger en verhogen het valrisico. Een ergotherapeut helpt ouderen zich hieraan aan te passen.
Waar helpt ergotherapie ouderen mee?
Valpreventie
Screening valrisico en woningaanpassingen
Zelfstandig wonen
Zo lang mogelijk thuis blijven
Mobiliteit
Loophulpmiddelen en transfers oefenen
ADL-ondersteuning
Hulp bij wassen, aankleden, huishouden
Valpreventie: het belangrijkste aandachtspunt
Elk jaar vallen in Nederland ruim 100.000 ouderen (65+) zo ernstig dat ze op de spoedeisende hulp belanden. Vallen is de belangrijkste oorzaak van letsel bij ouderen. Valpreventie staat daarom centraal in ergotherapie voor ouderen.
Risicofactoren voor vallen
Lichamelijke factoren
- • Verminderde spierkracht
- • Balansproblemen
- • Slechtere ogen (minder dieptezicht)
- • Duizeligheid bij opstaan
- • Loopstoornissen
- • Bijwerkingen medicatie
Omgevingsfactoren
- • Losse kleden en drempels
- • Slechte verlichting
- • Gladde vloeren
- • Steile trap zonder leuning
- • Snoeren op de grond
- • Natte badkamervloer
Wat doet de ergotherapeut bij valpreventie?
1. Valrisico-screening thuis
De ergotherapeut komt bij je thuis en screent systematisch alle risicofactoren. Hij test balans, looppatroon en bekijkt gevaarlijke situaties in de woning.
2. Advies woningaanpassingen
Op basis van de screening adviseert de ergotherapeut concrete aanpassingen: drempels weg, handgrepen plaatsen, betere verlichting, antislip in douche.
3. Loophulpmiddelen
De ergotherapeut adviseert en past loophulpmiddelen aan (rollator, stok) en leert je hoe je deze veilig gebruikt.
4. Transfertraining
Oefenen met veilig opstaan uit stoel, in/uit bed komen, en veilig douchen. Dit verkleint het valrisico bij dagelijkse handelingen.
Zelfstandig thuis blijven wonen
De meeste ouderen willen het liefst zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving blijven wonen. Een ergotherapeut helpt dit mogelijk te maken door praktische oplossingen voor dagelijkse uitdagingen.
Woningaanpassingen voor ouderen
| Ruimte | Probleem | Oplossing |
|---|---|---|
| Trap | Te steil, valgevaar | Traplift, extra leuning beide kanten |
| Badkamer | In/uit bad gevaarlijk | Inloopdouche, douchestoel, handgrepen |
| Toilet | Te laag, moeilijk opstaan | Toiletverhoger, opstabeugel |
| Drempels | Struikelgevaar | Drempelhulpen of verwijderen |
| Verlichting | Te donker 's nachts | Nachtverlichting, sensor lampen |
| Deuren | Te zwaar, sluit snel | Deurdranger verwijderen, automatische deur |
💡 Tip: Wmo-aanvraag
Veel woningaanpassingen worden (deels) vergoed via de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) van je gemeente. De ergotherapeut kan een indicatiestelling schrijven en helpen bij de aanvraag. Denk aan traplift, drempelverwijdering, badkameraanpassing of handgrepen.
ADL-problemen bij ouderen
Veel ouderen krijgen te maken met ADL-problemen: moeilijkheden met aankleden, wassen, eten of huishouden. De ergotherapeut helpt hierbij op verschillende manieren.
Veelvoorkomende ADL-uitdagingen bij ouderen
Aankleden
Problemen: Knopen lukt niet meer (artrose), sokken aantrekken te moeilijk (rugproblemen), evenwicht bij aankleden staand
Oplossingen: Kleding met elastiek/velcro, sokkenaaantrekker, zittend aankleden, schoenen met klittenband
Douchen en wassen
Problemen: In/uit bad gevaarlijk, staand douchen te vermoeiend, voeten wassen lukt niet
Oplossingen: Douchestoel, inloopdouche, lange washand, handgrepen, badlift voor bad
Koken en huishouden
Problemen: Te vermoeiend om te koken, tillen van pannen te zwaar, stofzuigen lukt niet meer
Oplossingen: Zittend koken, lichte pannen, thuishulp organiseren, maaltijdservice, lichte stofzuiger
Mobiliteit
Problemen: Lopen onzeker, opstaan uit stoel lastig, trap te steil
Oplossingen: Rollator of looprek, opsta-stoel, traplift, transfers oefenen met ergotherapeut
Ergotherapie bij dementie en geheugenproblemen
Bij geheugenproblemen of dementie helpt ergotherapie om structuur te behouden en zo lang mogelijk zelfstandig te blijven.
Wat doet de ergotherapeut bij dementie?
- Geheugensteuntjes: Dagplanning met pictogrammen, herinneringskaartjes voor medicatie
- Structuur aanbrengen: Vaste routines, duidelijke labels op kastjes
- Veiligheid: Gasafsluitautomaat, tijdslot deuren, GPS-tracker
- Betekenisvolle activiteiten: Dagprogramma dat aansluit bij interesses
- Mantelzorgondersteuning: Familie/verzorgers begeleiden en ontlasten
Hulpmiddelen voor ouderen
De ergotherapeut adviseert hulpmiddelen die het leven van ouderen veiliger en makkelijker maken:
Mobiliteit
- • Rollator (binnen/buiten)
- • Wandelstok (verstelbaar)
- • Looprek (voor binnen)
- • Scootmobiel (buitenshuis)
- • Traplift of platformlift
Badkamer
- • Douchestoel of -kruk
- • Toiletverhoger met armleuningen
- • Handgrepen bij toilet/douche
- • Antislipmat
- • Badlift
Keuken/eten
- • Aangepast bestek (dikke greep)
- • Antislip dienblad
- • Pottenopener
- • Beker met twee handvatten
- • Keukenkruk (zittend werken)
Slaapkamer
- • Opsta-beugel voor bed
- • Verstelbaar bed
- • Bedhekje (veiligheid)
- • Nachtverlichting
- • Grijpstok (voor gevallen items)
Wanneer schakel je een ergotherapeut in?
Schakel een ergotherapeut in wanneer je één of meerdere van deze signalen herkent:
- Je bent al een of meerdere keren gevallen, of voelt je onzeker bij lopen
- Dagelijkse handelingen (douchen, aankleden) worden te moeilijk
- De trap wordt te steil of gevaarlijk
- Je maakt je zorgen over veilig blijven wonen
- Geheugenproblemen beïnvloeden het dagelijks functioneren
- Je bent onlangs uit het ziekenhuis ontslagen
- Familie maakt zich zorgen over je veiligheid thuis
Bespreek je situatie met de huisarts. Hij kan je doorverwijzen naar een ergotherapeut voor een huisbezoek en uitgebreide screening.
Samenwerking met andere zorgverleners
Ergotherapeuten werken vaak samen met andere professionals in de ouderenzorg:
- Huisarts: Medische aansturing en verwijzing
- Fysiotherapeut: Werkt aan kracht, balans en mobiliteit
- Wijkverpleging: Dagelijkse verzorging en medicatie
- Geriater: Specialist ouderengeneeskunde bij complexe problemen
- Casemanager dementie: Bij dementiezorg
- Mantelzorgers/familie: Worden betrokken in behandeling
Veelgestelde vragen
Wanneer is ergotherapie zinvol voor ouderen?
Ergotherapie is zinvol bij valrisico, verminderde mobiliteit, moeite met dagelijkse handelingen (wassen, aankleden), geheugenproblemen, of wanneer ouderen zo lang mogelijk zelfstandig thuis willen blijven wonen.
Wat doet een ergotherapeut bij ouderen?
Een ergotherapeut screent op valrisico, adviseert woningaanpassingen, traint ADL-vaardigheden, helpt bij hulpmiddelenkeuze, en ondersteunt bij het zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Ook bij dementie en geheugenproblemen biedt ergotherapie ondersteuning.
Hoe voorkom je vallen bij ouderen?
Valpreventie bestaat uit: woningaanpassingen (drempels weg, handgrepen, goede verlichting), loophulpmiddelen (rollator), balanstraining, medicatiereview, en oog/voetcontrole. Een ergotherapeut kan een valrisico-screening doen.
Welke woningaanpassingen helpen ouderen?
Belangrijke aanpassingen: drempels verwijderen, handgrepen bij trap en toilet, antislipmaatregelen, betere verlichting, traplift, verhoogd toilet, inloopdouche, en deurdranger verwijderen. Deze kunnen via de Wmo vergoed worden.
Vergoedt de zorgverzekering ergotherapie voor ouderen?
Ja, met een verwijzing van de huisarts valt ergotherapie onder de basisverzekering. Woningaanpassingen en sommige hulpmiddelen kunnen via de Wmo (gemeente) vergoed worden. De ergotherapeut helpt met aanvragen.
Op zoek naar een ergotherapeut in de buurt?
Vind snel en eenvoudig een ergotherapeut bij jou in de buurt via onze landelijke zoekgids.
Vind een ErgotherapeutConclusie
Ergotherapie kan een wereld van verschil maken voor ouderen die zelfstandig willen blijven wonen. Door valpreventie, woningaanpassingen, hulpmiddelen en ADL-training helpt de ergotherapeut ouderen om veilig en met behoud van waardigheid thuis te blijven. Wacht niet tot problemen escaleren – vroeg ingrijpen geeft de beste resultaten.
Maak je je zorgen over een oudere? Of merk je zelf dat dagelijkse dingen lastiger worden? Bespreek het met de huisarts en vraag om een verwijzing naar een ergotherapeut.
Vind een ergotherapeut bij jou in de buurt